Teken (Ixodida) vormen een orde van geleedpotige parasieten die behoren tot de klasse der spinachtigen. Teken zijn nauw verwant aan mijten.
In België en Nederland komen zo'n tiental tekensoorten voor. De schapenteek (Ixodes ricinus) is veruit de meest voorkomende.
Teken leven van het bloed van gewervelde dieren; ze bijten zich vast in de huid en laten zich na een bloedmaaltijd, die enige uren tot dagen duurt, weer vallen. Het dier waarop de teek leeft, wordt de gastheer genoemd. Bekende gastheren van teken zijn vogels, reptielen en verschillende zoogdieren (inclusief mensen).
Net als alle ongewervelden kent de teek verschillende levensstadia, die afgesloten worden met een vervelling, totdat het stadium van volwassenheid is bereikt. Als een jonge teek uit het eitje kruipt, wordt deze larve genoemd; die heeft nog zes poten in plaats van acht. Het extra potenpaar verschijnt na de eerste vervelling, de teek komt dan in het nimfstadium. Na een volgende vervelling is de teek meestal volwassen en kan zich voortplanten. Het kan echter jaren duren voor de teek volledig is ontwikkeld (afhankelijk van de soort).
De teek heeft bloed nodig voor elke overgang naar het volgende stadium. De meeste soorten hebben dus drie gastheren nodig. Sommige teken kunnen op verschillende gast-heren leven, andere hebben een voorkeur voor een bepaalde soort.
De larven kruipen, nadat ze uit het ei zijn gekomen, op een grasspriet of plant op enige hoogte boven de grond. Als een mogelijke gastheer langskomt, klampen ze zich vast. Daarna zoeken ze een geschikte bijtplaats en zuigen zich vol, waarna ze zich weer op de grond laten vallen en vervellen. Bij de volwassen teken zijn het enkel de vrouwtjes die bijten en bloed zuigen. Zij hebben het bloed nodig om eitjes te kunnen leggen.
Teken zitten in struikgewas, op grassprieten en soms zelfs in bomen te wachten tot een gastheer langskomt. Ze gaan extreem zuinig met hun energie om en kunnen meer dan een jaar zonder voedsel, sommige soorten wel vijf jaar.
Aangezien teken op meerdere gastheren leven, kunnen zij ziektes overdragen van het ene dier naar het andere. Een teek in het larve-stadium kan nog geen ziektes overbrengen, omdat die nog nooit bloed heeft gezogen bij een dier. Nimfen en volwassen teken kunnen wel ziektes overbrengen (zowel bacteriële als virale ziektes en parasitaire protozoa).
Deze afbeeldingen geven een idee van hoe groot teken zijn.
Het jaarlijkse tekenseizoen loopt van april t.e.m. augustus. Gedurende deze maanden zijn teken het meest actief. Het is echter niet onmogelijk om ook in de winter een tekenbeet op te lopen!
Bron: Sciensano
Teken komen vooral voor in landelijke gebieden in bossen, heides, weilanden, parken of duinen. Ook in je tuin kan je ze tegenkomen.
Op de kaart hiernaast kan je duidelijk zien dat teken ook in de omgeving van Wuustwezel veel voorkomen. Vooral in Kalmthout worden veel tekenbeten gemeld, omdat daar natuurlijk veel wandelaars de Kalmthoutse Heide intrekken. Ook in Brasschaat lopen veel sporters en kinderen tekenbeten op tijdens het sporten of spelen in de bossen en parken.
Bron: Sciensano
Teken wachten op het uiteinde van grassprieten of bladeren op een voorbijganger. Ze blijven er lang zitten met hun voorpoten in de aanslag. Zodra een dier of persoon passeert, grijpen ze zich vast aan haartjes (of kleding) of ze laten zich vallen. Daarna gaan ze op zoek naar een geschikt plekje om bloed te zuigen. Dikwijls is dit in een huidplooi, maar zeker niet altijd.
Wanneer de teek een geschikt plekje heeft gevonden, bijt hij zich stevig vast in de huid. De teek heeft hiervoor monddelen met een zaagtandpatroon en weerhaakjes. Eenmaal vastgebeten, begint de teek langzaam bloed te zuigen. Na twee dagen tot twee weken laat de teek weer los.
Als u de teek uit de huid trekt (met een tekenpincet of dergelijke), kunnen er makkelijk enkele 'zaagtandjes' of weerhaakjes van de mond van de teek afbreken. Deze blijven dan achter in de huid. Ze zijn echter zo klein dat u er, buiten ontsmetten, niets aan hoeft te doen. Ons lichaam zal met een kleine ontstekingsreactie deze deeltjes isoleren. Ze verdwijnen vanzelf na een week of vier door het vernieuwen en vervellen van onze huid.
Controleer jezelf en je (klein)kinderen van kop tot teen op tekenbeten elke avond nadat je in de natuur (park, bos, heide, tuin, ... ) bent geweest.
Bron: Tekenbeten.be
Heb je een tekenbeet? Verwijder de teek dan met een tekenpincet (= tekentang), tekenkaart, tekenkoevoet, of fijne pincet. Verwijder een teek niet met je vingers of een dikke pincet. Je kan de teek dan immers platknijpen, waardoor de maaginhoud van de teek in de bloed-baan kan terechtkomen. Die maaginhoud kan bacteriën en/of virussen bevatten die je (ernstig) ziek kunnen maken.
Volg onderstaande stappen om een teek correct te verwijderen:
1. Zorg ervoor dat je handen proper zijn.
2. Verwijder de teek met een speciaal hiervoor ontworpen hulpmiddel.
Verwijder een teek nooit met je vingers of dikke pincet!
Grijp de teek zo dicht mogelijk tegen de huid vast.
Let op! Wanneer je de punten van de pincet dicht laat gaan, zullen ze ook naar boven komen. Compenseer hiervoor door tegelijkertijd de pincet naar onderen te verplaatsen. Gebruik desnoods je beide handen om deze actie te vergemakkelijken. Oefen een keer (op de huid) zodat je de beweging vlot kan uitvoeren wanneer je de teek verwijdert.
Trek daarna de teek rustig en in één rechte beweging uit de huid.
Druk de kaart stevig tegen de huid en schuif de inkerving onder de teek. Gebruik de kleine inkerving voor kleinere teken. Schuif de kaart rustig verder totdat de teek zo ver mogelijk in de inkeping zit. Verwijder de teek dan met een rustige opwaartse beweging, terwijl je de kaart ook nog een beetje richting de teek beweegt, zodat de teek niet uit de inkeping valt.
Op de handleiding van de meeste tekenkoevoeten staat dat je met de koevoet moet draaien om zo de teek langs alle kanten rustig los te wrikken. Wij raden dit echter af. We raden aan een tekenkoevoet op een gelijkaardige manier als een tekenkaart te gebruiken. Schuif de koevoet onder de teek, zo dicht mogelijk tegen de huid. Trek daarna de teek in één rustige beweging recht naar boven. Meestal worden tekenkoevoeten per paar verkocht: een kleinere en een grotere. Gebruik de kleine koevoet voor kleinere teken.
De instructies van veel koevoeten geven aan dat je moet draaien om een teek te verwijderen. Wij raden dit echter af!
Bron: Tekenbeten.be
Schuif de knop naar beneden (of druk op de knop, afhankelijk van het model) om de lassolus uit de pen te schuiven. Doe de lus over de teek en breng de lus zo dicht mogelijk tegen de huid. Laat de lus dichtgaan door de knop rustig los te laten. Trek daarna de teek in één rustige beweging recht uit de huid.
Benader de teek best langs achteren met de tekenlepel. Druk de lepel stevig tegen de huid aan en schuif de tekenlepel onder de teek zodat de teek zo ver mogelijk in de inkeping komt te zitten (2). Druk dan het handvat van de lepel lichtjes naar beneden, zodat de rand van de lepel (met de inkeping) een beetje naar boven komt, én schuif tegelijkertijd de lepel verder naar voren (3).
De teek zal loskomen en in de tekenlepel vallen (4). Zo kan je je makkelijk van de teek ontdoen.
Heb je geen speciale tekenverwijderaar? Gebruik dan de fijnste fincet die je kan vinden. Neem de teek zo dicht mogelijk tegen de huid vast. Trek de teek daarna in één rustige beweging recht uit de huid.
Bron: Tekenbeten.be
3. Bewaring van de teek
Indien je de teek niet correct hebt verwijderd (bv. platgedrukt bij het verwijderen) of wanneer de teek langer dan 24 uur op je huid heeft gezeten, is het aan te raden de teek te bewaren in de (diep)vriezer. Hiervoor kan je een klein, hersluitbaar plastic zakje gebruiken. De teek kan dan later eventueel getest worden op de aanwezigheid van ziektekiemen. Heb je de teek wel correct verwijderd, druk ze dan plat in een stukje plakband en gooi ze daarna in de vuilbak.
4. Ontsmetting
Ontsmet de plaats van de beet. Gebruik hiervoor een niet-kleurend ontsmettingsmiddel. Wij raden een ontsmettingsmiddel op basis van chloorhexidine en cetrimide aan. (Bij de apotheker te verkrijgen onder de merknamen HacDil-S, Hibicet of ChloraPrep.)
In onze (mini) eerstehulpkits zitten ontsmettingsdoekjes voor eenmalig gebruik. Deze zijn geïmpregeneerd met chloorhexidine en cetrimide.
Dek daarna eventueel de plaats van de beet af met een pleister.
5. Ontsmet de grijpers van de pincet of de tekenkaart met een alcoholdoekje of alcoholoplossing.
Gebruik geen alcoholgel om de tekentang te ontsmetten. De gel laat immers een residu achter.
6. Afhandeling
Was tot slot je handen! Noteer de datum en plaats van de tekenbeet op een stukje papier (bijgevoegd in onze kits). Bewaar dit papiertje zorgvuldig!
Wat niet te doen?
Knijp de teek niet plat tijdens het verwijderen.
Verbrand de teek niet (kans op brandwonden).
Draai niet aan de teek om ze te verwijderen.
Smeer niets op de teek om ze te 'verdoven' (zoals alcohol, ether, olie, azijn, jodium, nagellak, zeep, vaseline, ... ).
Zoals we reeds eerder aanhaalden, kan je ziek worden van een tekenbeet. Teken kunnen bacteriën, virussen of parasitaire protozoa overdragen. Het is belangrijk om na een tekenbeet een maand lang op bepaalde symptomen te letten. Vandaar dat het handig is dat je steeds de datum en plaats (op je lichaam) van een tekenbeet noteert.
Let een maand lang op deze symptomen na een tekenbeet.
Heb je één of meerdere van deze symptomen? Ga dan langs je huisarts!
Bron: Tekenbeten.be
Teken kunnen een hele resem aan ziektes veroorzaken. In België en Nederland moet u vooral opletten voor de ziekte van Lyme. De laatste jaren worden er echter ook meer gevallen gemeld van hersen(vlies)ontstekingen veroorzaakt door tekenbeten (TBE).
1. Lyme
De ziekte van Lyme (ook wel Lymeziekte of lymeborreliose genoemd) wordt veroorzaakt door bepaalde bacteriën uit het geslacht Borrelia.
Deze bacteriën leven in de maag van teken. Aangezien een teek heel traag bloed zuigt, kunnen deze bacteriën vanuit de maag van de teek langzaamaan naar onze bloedvaten 'zwemmen'. Het duurt evenwel minstens 24 uur vooraleer ze ons lichaam bereiken. Bijgevolg hoef je je weinig zorgen te maken als je de teek binnen de 24 uur correct verwijdert. Als je de teek echter platkneep tijdens het verwijderen, kan je de maaginhoud in het lichaam hebben gespoten, inclusief bacteriën. Daarom moet je een teek steeds verwijderen met een speciaal daarvoor voorzien hulpmiddel (tekenpincet of dergelijke) of een heel fijne pincet.
Heb je een teek niet correct verwijderd, of heeft de teek langer dan 24 uur op je huid gezeten? Dan is er een kans dat je besmet bent geraakt met een borrelia-bacterie. Let minstens een maand lang op volgende symptomen:
Deze foto vertoont een typische rode vlek (met centrale verbleking) die dikwijls optreedt in de beginfase van de ziekte van Lyme. Soms ontstaat er een vlek zonder verbleking, een ringvormige plek of een C-vorm.
Ga onmiddelijk naar de huisarts als je één of meerdere van deze symptomen vertoont. De ziekte van Lyme kan zich ontwikkelen tot een chronische ziekte. Contacteer dus ook bij twijfel steeds je huisarts.
Opgelet! Ook als je de teek correct én binnen de 24 uur hebt verwijderd, is er nog steeds een (weliswaar zeer kleine) kans dat je besmet bent geraakt met de borrelia-bacterie.
Deze kaart toont in welke landen er teken voorkomen die besmet zijn met Borrelia.
Bron: Wikipedia - Vice regent
In België zou ongeveer 18% van de volwassen teken en 8,5% van de nimfen besmet zijn met de borrelia-bacterie (volgens een studie van Sciensano uit 2021*).
In Nederland zou ongeveer 20 % van de teken besmet zijn (volgens officiële cijfers van het RIVM).
Er worden momenteel nieuwe vaccins ontwikkeld tegen de ziekte van Lyme, maar het zal nog enkele jaren duren vooraleer ze op de markt verschijnen. Als de borrelia-infectie tijdig wordt ontdekt, kan de ziekte meestal goed behandeld worden met antibiotica. Toch ervaart 10 tot 20 % van de mensen die Lyme opliepen en een antibioticakuur kregen, nog lange tijd milde klachten zoals gewrichtspijn, spierpijn of vermoeidheid. Hoe vroeger de antibioticakuur wordt opgestart, hoe beter de vooruitzichten.
2. Tekenencefalitis (TBE)
Teken kunnen je ook besmetten met een flavivirus (TBEV). In tegenstelling tot de borrelia-bacterie, kan je al heel snel na de beet besmet geraken met dit virus. Dit virus kan een hersenontsteking en/of hersenvliesontsteking veroorzaken. Dit wordt dan tekenmeningo-encefalitis genoemd. Andere namen voor deze ziekte zijn: tekenencefalitis, Frühsommer-Meningoenzephalitis (FSME), Tick-borne meningoencephalitis, Tick-borne encephalitis (TBE), Central European encephalitis (CEE), Früh Sommer Meningo-Encefalitis, ...
In Europa vind je teken besmet met dit virus vooral in Oost-Europa, maar ook in Centraal-Europa en Noord-Europa. Ook in België en Nederland werden al enkele meldingen gedaan.
Deze kaart toont in welke landen er teken voorkomen die besmet zijn met TBEV, het virus dat tekenmeningo-encefalitits veroorzaakt. Dit virus wordt onderverdeeld in 3 subtypes.
Bron: Wikipedia - RicHard-59
Er bestaan vaccins tegen TBE. Er zijn 3 inentingen nodig om voldoende beschermd te zijn. (Daarna moet je na 3 jaar een booster-dosis laten zetten. Vervolgens volstaan booster-doses om de 5 à 10 jaar.) Hier vind je meer informatie over de vaccins.
Enkel mensen die van plan zijn om naar Oost- of Centraal-Europa te reizen, worden aangeraden zich te laten vaccineren als hun bezoek veel buitenactiviteiten (in de natuur) omvat. Lees meer over de vaccinatie tegen TBE op de website van het Instituut voor Tropische Geneeskunde. U kunt het vaccin kopen bij uw apotheker.
Symptomen van tekenencefalitis:
Een virale hersen(vlies)ontsteking (al dan niet veroorzaakt door teken) kan in sommige gevallen dodelijk aflopen. Ga daarom onmiddelijk naar de huisarts als je één of meerdere van bovenstaande symptomen vertoont na een tekenbeet. In de meeste gevallen verloopt de ziekte gelukkig mild. De Siberische variant vertoont wel een ernstiger ziektebeeld.
In gebieden waar TBE veel voorkomt, moet je ook opletten met het drinken van melk of het eten van rauwmelkse kaas. Koeien en geiten kunnen immers ook besmet raken met het TBE-virus en het virus doorgeven via hun melk. Drink dus enkel gepasteuriseerde melk en eet geen rauwmelkse kaas. Als je besmet raakt via zuivelproducten, zijn de klachten doorgaans wel minder ernstig.
3. Anaplasmose
Anaplasmose wordt veroorzaakt door de bacterie Anaplasma phagocytophilum. Deze bacterie kan onze witte bloedcellen infecteren. Het is onbekend welk percentage van de teken in België en Nederland besmet is met deze bacterie. In België worden jaarlijks zo'n 100 gevallen van de ziekte gemeld. Je kan al binnen de 2 uur na een tekenbeet besmet geraken met deze bacterie. Er bestaat geen vaccin, maar de ziekte is meestal goed behandelbaar met antibiotica.
Symptomen:
De meeste patiënten vertonen maar enkele symptomen, die in veel gevallen ook nog eens mild zijn. Onbehandeld kan deze ziekte echter leiden tot nierfalen en soms zelfs ademhalingsproblemen. Ga daarom onmiddelijk naar de huisarts als je één of meerdere van deze symptomen ontwikkelt.
4. Babesiose
Babesiose is een infectie die wordt overgedragen door teken en wordt veroorzaakt door een parasiet, de Babesia-parasiet. In Europa zijn twee tekensoorten bekend die deze parasiet kunnen overbrengen. In Nederland is recent aangetoond aangetoond dat Babesia-geïnfecteerde teken worden aangetroffen bij 4 procent van de patiënten die zich met een tekenbeet melden bij de huisarts.
Symptomen:
Na 1 tot 4 weken ontwikkelt de patiënt geleidelijk vermoeidheid en malaise, en daarna koorts.
Mogelijk bijkomende symptomen: hoofdpijn, rillingen, zweten, gewichtsverlies, bleekheid, kortademigheid, misselijkheid, buikpijn, braken, lichtgevoeligheid, stemmingswisselingen, niet-productief hoesten, keelpijn, …
In Europa komt deze ziekte maar zeer weinig bij mensen voor. Dit komt doordat deze parasiet zelden (of niet) door de schapenteek wordt verspreid, ze wordt meer verspreid via de vlekkenteek. De vlekkenteek komt in België en Nederland amper voor. Ze komt wel meer voor in Zuid-Europa. De vlekkenteek parasiteert ook niet vaak op mensen. Huisdieren (vnl. honden) en vee lopen meer kans om door deze teken gebeten te worden, en hebben dus ook meer kans om geïnfecteerd te geraken met de Babesia-parasiet. In de Verenigde Staten komt de ziekte wel frequent voor bij mensen na een tekenbeet, dikwijls in combinatie met Lyme.
Mensen die toch besmet geraken, genezen meestal vanzelf. Personen met een zwakker inmmuunsysteem of waarbij de milt werd verwijderd, lopen een veel hoger risico op ernstigere symptomen. Zij moeten zo snel mogelijk behandeld worden.
Raadpleeg je huisarts indien je bovenstaande symptomen vertoont. Je mag ook enkele maanden geen bloed doneren.
5. Tularemie
Tularemie (ook wel gekend als hazenkoorts, hazenpest of konijnenkoorts) is een infectieziekte bij dieren die wordt veroorzaakt door de bacterie Francisella tularensis. De ziekte wordt niet van mens op mens overgedragen. Mensen kunnen besmet worden door het manipuleren van zieke dieren (bv. jagers, slagers ...) of na een beet van geïnfecteerde vliegen, muggen of teken. In uitzonderlijke gevallen kunnen mensen ook geïnfecteerd geraken door het drinken van besmet water of het inademen van gecontamineerd stof.
De ziekte is zeer zeldzaam bij mensen, maar kan wel zeer ernstig en zelfs dodelijk zijn. In België zijn tussen 2012 en 2015 vijf gevallen van tularemie vastgesteld, waarvan 2 door een tekenbeet werden veroorzaakt.
Symptomen:
De ziekte is goed behandelbaar met antibiotica, op voorwaarde dat de antibioticakuur tijdig wordt gestart. Raadpleeg daarom meteen je huisarts als je één (of meerdere) van bovenstaande symptomen vertoont.
6. Tyfus
Tyfus is de benaming voor een groep besmettelijke ziektes veroorzaakt door verschillende bacteriesoorten uit de familie Rickettsia. Ook wel rickettsiose, vlektyfus of spotted fever genoemd. De ziekte kan verspreid worden door vlooien, luizen, mijten en teken. Het ziekte-beeld verschilt licht per type bacterie. We maken hieronder een opsomming van de tyfusvormen die in Europa door teken kunnen worden verspreid.
6.1 Mediterrane gevlekte koorts
Mediterrane gevlekte koorts wordt ook wel Fièvre boutonneuse, mediterrane tekenkoorts of Marseille-koorts genoemd. Ze komt voornamelijk voor rond het Middellandse Zeegebied, de Kaukasus, Zwarte Zeegebied en Zuid-Afrika. De ziekte wordt veroorzaakt door de bacterie Rickettsia conorii. Er zijn geen inheemse gevallen bekend in België en Nederland. De ziekte wordt jaarlijks wel bij enkele tientallen teruggekeerde toeristen vastgesteld.
Symptomen:
Na 5 à 7 dagen: (hoge) koorts, rillingen, spierpijn, gewrichtspijn, (hevige) hoofdpijn, gevoeligheid voor licht.
Zwarte, zwerende korst op plaats van beet. Uitslag over het ganse lichaam (vanaf 4 dagen).
De ziekte is meestal goed behandelbaar met antibiotica, maar kan in sommige gevallen leiden tot ernstige (zelfs dodelijke) complicaties. Ga meteen naar je huisarts als je last hebt van één of meerdere van bovenstaande symptomen.
6.2 Helvetische gevlekte koorts
Helvetische gevlekte koorts (ook wel gekend al Helvetische tyfus of niet-eruptieve koorts (aneruptive fever)) wordt veroorzaakt door de bacterie Rickettsia helvetica. Ze komt voornamelijk voor in Zwitserland, Zweden, Frankrijk, Italië, Portugal, Slovenië, Thaïland en Japan. Er zijn geen inheemse gevallen bekend bij mensen in België en Nederland. Wel werden er al veel besmette teken gevonden (ongeveer 13% van de tekenpopulatie in België zou besmet zijn met Rickettsia helvetica). De ziekte kwam reeds een paar keer voor bij katten en honden na een tekenbeet.
Symptomen:
De symptomen zijn in de meeste gevallen mild. Soms treedt er enkel koorts en hoofdpijn op. De ziekte is zeer goed behandelbaar met antibiotica. In zeldzame gevallen kunnen ook de hersenen en/of hartspier ontstoken geraken. Ga langs je huisarts als je bovenstaande symptomen vertoont.
6.3 Andere
Over bijna de ganse wereld kunnen teken (of mijten, vlooien, luizen) voorkomen die besmet zijn met een Rickettsia-bacterie. Zij kunnen allemaal een vorm van rickettsiose veroorzaken. Meestal zijn de symptomen mild en vrijwel altijd kan de ziekte goed behandeld worden met antibiotica.
7. Krim-Congo hemorragische koorts
Krim-Congo hemorragische koorts (Crimean–Congo hemorrhagic fever (CCHF) in het Engels) wordt veroorzaakt door een virus (het Krim-Congovirus, een Nairovirus). Deze ziekte vertoont een ernstig ziektebeeld, waarbij een sterfte van 10 tot 40% wordt gezien. De ziekte wordt voornamelijk via teken (van het geslacht Hyalomma) overgedragen. Het virus kan ook worden opgelopen door contact met organen, uitwerpselen, bloed, of andere lichaamsvloeistoffen van besmet vee of besmette mensen.
In Europa komt de ziekte enkel voor in de Balkan (inclusief Griekenland), Turkije, en in mindere mate in Spanje en Portugal. Er is geen vaccin tegen dit virus, dus bescherm jezelf goed tegen teken als je in deze gebieden de natuur in trekt.
Symptomen:
Hoofdpijn, koorts, rillingen, vermoeidheid, malaise, spierpijn vanaf 1 à 3 dagen. Verdwijnt meestal na 1 tot 2 weken.
Na 3 tot 5 dagen in 75% v.d. gevallen: stemmingswisselingen, verwardheid, prikkelbaar, kleine bloeduitstortingen in de keel.
Daarna: Bloedneuzen, huidbloedingen of onderhuidse bloeduitstortingen, (bloed) overgeven, zwarte en/of bloederige stoelgang.
Later: leverfalen, nierfalen, ademhalingsproblemen, shock.
Krim-Congo hemorragische koorts is een zeer ernstige ziekte. Behandeling kan met bepaalde antivirale middelen, maar hun doel-treffendheid is beperkt. De ziekte loopt dikwijls fataal af, zelfs bij vroegtijdige diagnose en opstart van behandeling.
Ga dus onmiddellijk naar je huisarts als je bovenstaande symptomen vertoont.
8. Andere ziektes buiten Europa
Teken komen over bijna gans de wereld voor (behalve Antarctica). Dikwijls zijn ze dragers en verspreiders van ziektes.
De ziektes die door teken verspreid worden, zijn zeer divers. Soms zijn ze vrij onschuldig, andere gevallen kennen een fatale afloop. Sommige teken in de Verenigde Staten en Australië spuiten zelfs gif in tijdens het bijten. Dit gif kan in uitzonderlijke gevallen een (gedeeltelijke) verlamming of ademhalingsstilstand veroorzaken.
We raden aan dat iedereen die op reis vertrekt (of dat nu binnen of buiten Europa is), zich vooraf goed informeert omtrent de voorzorgs-maatregelen die getroffen moeten worden omtrent gezondheid. Soms zijn bepaalde vaccinaties verplicht (zoals tegen malaria of gele koorts) of sterk aangeraden (zoals tegen tekenencefalitis of hepatitis) wanneer je naar een bepaald land op reis gaat. Meer informatie vind je op de websites van de Belgische overheid of het Instituut voor Tropische Geneeskunde. Het ITG ontwikkelde samen met de Vlaamse overheid ook deze handige website specifiek voor reizigers.
Zoek ook altijd op hoe je de plaatselijke hulpdiensten kunt contacteren, en noteer de gegevens van het consulaat.
Neem een uitgebreide eerstehulpset mee als je op reis gaat naar een land met een beperkte medische infrastructuur.
Informeer je verder ook omtrent de plaatselijke fauna en flora om te weten waar je op moet letten, en hoe je beten of steken van dieren kan behandelen. Bekijk eveneens onze preventietips.
Nu je weet hoe je teken kan verwijderen en waar je op moet letten, is het aangeraden om kwaliteitsvol EHBO-materiaal in huis te halen. IkBlijfThuis.be heeft verschillende hulpmiddelen en EHBO-sets specifiek voor tekenbeten (en insectensteken).
TekenNet is een project van Sciensano. Sciensano is een openbare onderzoeksinstelling met een wetenschapsbeleid gericht op volks- en diergezondheid. Ze werkt in opdracht van de Federale overheid, en werkt samen met regionale en internationale overheden, andere onderzoeks- of gezondheidsinstellingen, universiteiten, en ook private onderzoeksintellingen en farmaceutische bedrijven.
Het TekenNet-project brengt de verspreiding van tekenbeten in België in kaart en gaat na hoeveel teken besmet zijn met ziekte-verwekkers. Op die manier kunnen desnoods ook preventiemaatregelen uitgewerkt worden.
Ook jij kan dit onderzoek helpen!
Dit doe je eenvoudigweg door je tekenbeet te melden. Dat kan via de website van TekenNet, of via de app van TekenNet (klik hier voor Android-telefoons of -tablets, of download hier in de App Store van Apple).
Voorkomen is beter dan genezen! Dit aloude spreekwoord is zeker ook van toepassing op tekenbeten. Zoals je eerder al kon zien op deze pagina, kunnen teken soms zeer gevaarlijke ziektes overdragen. In België en Nederland hoef je je niet te veel zorgen te maken na een tekenbeet. De ziekte van Lyme kan je immers voorkomen door tijdig de teek op een correcte manier te verwijderen. Hoewel het (nog) niet exact geweten is hoeveel teken in onze contreien besmet zijn met TBE, wordt dit aantal laag geschat. De meeste mensen die TBE oplopen, ondervinden gelukkig ook niet te veel last van deze ziekte.
Als je naar het buitenland op reis trekt, moet je in sommige gevallen wel opletten voor tekenbeten. In Centraal- en Oost-Europa komt TBE veel meer voor. In de Baltische staten kunnen teken ook besmet zijn met een aggresievere TBE-variant. Ga je naar één van deze landen op reis en ben je van plan om de natuur in te trekken, laat je dan zeker vaccineren. Meer info vind je op de website van het Instituut voor Tropische Geneeskunde.
Voor Krim-Congo hemorragische koorts bestaat geen vaccin, noch medicatie. De ziekte kent daarbovenop dikwijls een dodelijke afloop. Teken in de Balkan en Turkijke kunnen besmet zijn met het virus dat deze ziekte veroorzaakt. Trek je de natuur in in deze landen, kan je je best beschermen door onderstaande algemene preventiemaatregelen te volgen.
Algemene beschermingsmaatregelen
Bron: Tekenbeten.be
Insectenwerende sprays
Als je naar de tropen op reis trekt, wordt er meestal aangeraden om insectenwerende sprays op basis van DEET te gebruiken. Sprays op basis van IR3535, (p)icaridine of citriodiol (menthoglycol) zijn echter effectiever om teken af te weren.
IkBlijfThuis raadt het gebruik van citriodiol aan. Het is een natuurlijk insectenwerend product dat gewonnen wordt uit de citroeneucalyptus. Het is veilig om te gebruiken bij kinderen vanaf 3 maanden oud, in tegenstelling tot DEET. Het biedt tot 6 uur lang bescherming tegen teken. DEET biedt wel langer bescherming tegen muggen, maar door je in te smeren met citriodiol, ben je ook 4 uur beschermd.
Citriodiol is ook gekend onder de namen menthoglycol, p-menthaan-3,8-diol oftewel para-menthaan-3,8-diol of kortweg PMD, of onder de merknaam Citripel.
Bekijk hier de aanbevelingen van het Instituut voor Tropische Geneeskunde omtrent het gebruik van insectenwerende middelen.
Als je tekenbeten wil voorkomen, zit je goed bij IkBlijfThuis.be! Alle insectenwerende middelen die wij in de aanbieding hebben, zijn op basis van citriodiol. We hebben gekozen voor deze producten omdat ze ook een goede bescherming bieden tegen teken, en veilig zijn voor gebruik bij kinderen en zwangere vrouwen. Onze mini eerstehulpset voor insectensteken bevat doekjes die geïmpregneerd zijn met citriodiol.
Bron: Care plus
We beseffen dat de hoeveelheid informatie op deze pagina wat overweldigend kan zijn, maar we willen jullie dan ook zo goed mogelijk informeren. Hieronder vind je een handig overzichtsfilmpje en folder terug van de Vlaamse overheid. (Bron: www.tekenbeten.be)
Je kan deze folder ook in onze winkel verkrijgen!
Laat je na het lezen van deze pagina zeker niet afschrikken door teken.
Wandelen, spelen of sporten in de natuur is immers supergezond!
Dus blijf met volle teugen genieten van de natuur, met respect voor het milieu!
IkBlijfThuis.be
Bijna alle thuiszorghulpmiddelen
